Qanb’il qman jb’al kyu’n qxe’chil

{{Antología de cuentos II
|audio=
{{#widget:Qanb’il Qman Jb’al}}
|idioma=mam
|tipo=Tqanil
|tamaño=30px
|autor=Mario Fidel Marroquín Agustín
|lugar=Comitancillo, San Marcos

|texto=Nkub’ kyyolin nmana ex ntxuya. Ajo ojtxi, ilti’j nchi jaw qxjalil twi’ witz. In che’x qanil tu’n tetz qman jb’al. Tu’n tzaj qman jb’al kyib’aj kykyaqil awal twitz qtxu tx’otx’.

Jun maj, mixti’ etz qman jb’al tib’aj awal. Otaq chi jaw ch’umj ex at otaq chi jaw tzqij. B’e’x i jaw b’isin kykyaqil xjal. Tejo ikyjo, jaw kychmo’n kyib’. Ex sich’b’il <ref>Aju yo lu ax tz’elpuna: txokb’il.</ref> kyi’j q’a, txin, tij xjal ex qe’ ajq’ij.

Kyb’inte qa ilti’j tu’n kyjax kykyaqil xjal twi’ witz. B’e’x ok kychmo’n kyib’ ajq’ij. I yolin tza’n tu’n t-xi’ b’inchet aq’untl. Tzaj tnejil ajq’ij, -Ok chin xe’la jyolte tkyaqil aq’unab’il- chi. -Atzin kyeya, chi neja misol tz’is ex chi kyyonkub’a qxjalil-.

Pon kanin amb’il tu’n kyjax kykyaqil xjal twi’ witz. Tej ttzaj oxe te qale, oxix chi tilin xjal kyjax. Nchi yolinx tej kyjapin. Noq ayonqe’. Junjun xi’ tq’o’n toyaj kye ajq’ij. Noqx jaw chmet txqan oyaj.

Xi’ qe aq’untl kyu’n ajq’ij. Xi’ kyqanin te tanmi kya’j, te tanmi tx’otx’, kye kykyaqil at tanmi. Tzunx nchi yolin tuk’il Qman ex Qtxu. Tzunx nchi kub’san twitz te Qajawil. Noqwitla tz’el tpa’n tib’ja aju ma tzyunte qman jb’al. Tu’nwitla ttzaj qman jb’al.

Npon b’aj aq’untl, otaq tzaj q’aqix muj. Mi’nx nchi ajtz qa mi’n s-etz qman jb’al. Tzunx nchi kub’sanx. Toj kywitz noqwitla ja’ku tzaj qman jb’al. Tej ikyjo, tzaj junjun tqan qman jb’al. B’e’x i jaw tzalaj. Xi’ kyq’o’n chjonte te Qajawil tu’n b’e’x i tzaj b’i’n.
}}