Antología de cuentos/Cuentos en mam/Ch’ix kykub’ naj chej

Tqanil

O'taq pon oxe te qlax, in jaw k’asine tu’n nmane tu’n nxi’ye q’il chej toj tja.

O’taq pon q’ij te k’ayb’il toj tnam te Chna’. Nim mo ila’ xjal, extzan ntate nchi b’inchantaq kyib’ tun kyxi’ k’ayil. Aj tpon oxe te qlax, njax b’inchet tiqatz chej, tza’n itzaj ex lob’j te k’aẍjel.

Aj tpon kyaje te qlax, nok qe b’etb’il qu’ne. Lepchik jun tx’ya’n qi’je. O’taq tz’ok waqaq te qlax aj qpon kanene toj k’ayb’il. Nkyaj qk’alo’ne chej, atzun tx’yan nkyaj ten tk’atz nenelte.

Niky’ b’aj k’aẍjel ex nqo anjtze. At junjun maj ntzaj nim jb’al ex at junjun maj nim tqan q’ij. Nqo tzalaje aj qule toj qjaye. Tkyaqil maj nqo ule toj tumalxix.

Ja’lo xi’ mo ch’ix kykub’ naj chej. Nimqe’ xjal nchi b’et toj xkolatz. ¿Ti’ tz’elpona ja’lo? Ojqelx nqo pon kyu’n xkolatz jaxchaq ma qo’x. Tb’anil, naqtzan aju miẍiti’tl nqo b’et tu’n qqan, tu’ntzun in ky’ajil qi’j ex in qo yab’ti.

Isaías Benedicto López Díaz
San Miguel Ixtahuacán, San Marcos

Narración de las acciones que les suceden a unos personajes en un espacio y un tiempo determinados.